30 నవం, 2013

392. పుష్టః, पुष्टः, Puṣṭaḥ

ఓం పుష్టాయ నమః | ॐ पुष्टाय नमः | OM Puṣṭāya namaḥ


సర్వత్ర సంపూర్ణతయా పుష్ట ఇత్యుచ్యతే హరిః పుష్టి అనగా నిండుదనము కలవాడు. పరమాత్మ సర్వత్ర సంపూర్ణుడై యుండువాడుగదా!



Sarvatra saṃpūrṇatayā puṣṭa ityucyate Hariḥ / सर्वत्र संपूर्णतया पुष्ट इत्युच्यते हरिः As He is full of everything or blissfully content, He is Puṣṭaḥ.

व्यवसायो व्यवस्थानः संस्थानस्थानदो ध्रुवः ।
परर्धिः परमस्पष्ट स्तुष्टः पुष्टश्शुभेक्षणः ॥ ४२ ॥

వ్యవసాయో వ్యవస్థానః సంస్థానస్థానదో ధ్రువః ।
పరర్ధిః పరమస్పష్ట స్తుష్టః పుష్టశ్శుభేక్షణః ॥ ౪౨ ॥

Vyavasāyo vyavasthānaḥ saṃsthānasthānado dhruvaḥ ।
Parardhiḥ paramaspaṣṭa stuṣṭaḥ puṣṭaśśubhekṣaṇaḥ ॥ 42 ॥

29 నవం, 2013

391. తుష్టః, तुष्टः, Tuṣṭaḥ

ఓం తుష్టాయ నమః | ॐ तुष्टाय नमः | OM Tuṣṭāya namaḥ


పరమానంద రూపత్వాత్ తుష్ట ఇత్యుచ్యతే హరిః తుష్టి (పరమానంద రూపము) నంది యున్నవాడు. లేదా తుష్టియే తన రూపముగా కలవాడు. పరమాత్ముడు పరమానంద స్వరూపుడు కదా!



Paramānaṃda rūpatvāt tuṣṭa ityucyate hariḥ / परमानंद रूपत्वात् तुष्ट इत्युच्यते हरिः Being solely of the nature of absolute bliss, He is Tuṣṭaḥ - One who is of nature of supreme bliss.

व्यवसायो व्यवस्थानः संस्थानस्थानदो ध्रुवः ।
परर्धिः परमस्पष्ट स्तुष्टः पुष्टश्शुभेक्षणः ॥ ४२ ॥

వ్యవసాయో వ్యవస్థానః సంస్థానస్థానదో ధ్రువః ।
పరర్ధిః పరమస్పష్ట స్తుష్టః పుష్టశ్శుభేక్షణః ॥ ౪౨ ॥

Vyavasāyo vyavasthānaḥ saṃsthānasthānado dhruvaḥ ।
Parardhiḥ paramaspaṣṭa stuṣṭaḥ puṣṭaśśubhekṣaṇaḥ ॥ 42 ॥

28 నవం, 2013

390. పరమ స్పష్ఠః, परम स्पष्ठः, Parama spaṣṭhaḥ

ఓం పరమ స్పష్ఠాయ నమః | ॐ परम स्पष्ठाय नमः | OM Parama spaṣṭhāya namaḥ


పరమా కాంతి రస్యేతి వా సర్వోత్కృష్ట ఇత్యుత ।
అనన్యాదీన సిద్ధ్త్వాద్ విష్ణుః పరమ ఉచ్యతే ।
సంవిదాత్మతయా స్పష్టః పరమస్పష్ట ఉచ్యతే ॥

ఉత్కృష్టమైన శోభ కలవాడు. లేదా సర్వోత్కృష్టుడు. ఏలయన ఈతని ఏకార్యములు సిద్ధించుటయును తన అధీనమునందే యుండును కాని అవి పరుల అధీనమునందు ఉండునవి కావు.

కేవలానుభవ రూపుడు కావున స్పష్టః. అనుభవ రూపమున చక్కగా గోచరించువాడు.

ఈతడు పై విధమున పరముడును, స్పష్టుడును అయియున్నాడు.



Paramā kāṃti rasyeti vā sarvotkr̥ṣṭa ityuta,
Ananyādīna siddhtvād viṣṇuḥ parama ucyate,
Saṃvidātmatayā spaṣṭaḥ paramaspaṣṭa ucyate.

परमा कांति रस्येति वा सर्वोत्कृष्ट इत्युत ।
अनन्यादीन सिद्ध्त्वाद् विष्णुः परम उच्यते ।
संविदात्मतया स्पष्टः परमस्पष्ट उच्यते ॥

His is supreme splendor. So Paramaḥ.

As supremely eminent being not dependent on another or as clear of the nature of intelligence, spaṣṭhaḥ.

Hence He is Parama spaṣṭhaḥ.

व्यवसायो व्यवस्थानः संस्थानस्थानदो ध्रुवः ।
परर्धिः परमस्पष्ट स्तुष्टः पुष्टश्शुभेक्षणः ॥ ४२ ॥

వ్యవసాయో వ్యవస్థానః సంస్థానస్థానదో ధ్రువః ।
పరర్ధిః పరమస్పష్ట స్తుష్టః పుష్టశ్శుభేక్షణః ॥ ౪౨ ॥

Vyavasāyo vyavasthānaḥ saṃsthānasthānado dhruvaḥ ।
Parardhiḥ paramaspaṣṭa stuṣṭaḥ puṣṭaśśubhekṣaṇaḥ ॥ 42 ॥

27 నవం, 2013

389. పరర్ధిః, परर्धिः, Parardhiḥ

ఓం పరర్ధయే నమః | ॐ परर्धये नमः | OM Parardhaye namaḥ


ఋద్ధిః పరా విభూతి రస్యేతి పరర్ధిరీర్యతే ఈతనికి ఉత్కృష్టమూ, గొప్పదియగు ఋద్ధి అనగా విభూతి, సంపద లేదా సమృద్ధి కలదు.



R̥ddhiḥ parā vibhūti rasyeti parardhirīryate / ऋद्धिः परा विभूति रस्येति परर्धिरीर्यते He has supreme r̥ddhi or magnificence or One who possesses lordliness of this most exalted type.

व्यवसायो व्यवस्थानः संस्थानस्थानदो ध्रुवः ।
परर्धिः परमस्पष्ट स्तुष्टः पुष्टश्शुभेक्षणः ॥ ४२ ॥

వ్యవసాయో వ్యవస్థానః సంస్థానస్థానదో ధ్రువః ।
పరర్ధిః పరమస్పష్ట స్తుష్టః పుష్టశ్శుభేక్షణః ॥ ౪౨ ॥

Vyavasāyo vyavasthānaḥ saṃsthānasthānado dhruvaḥ ।
Parardhiḥ paramaspaṣṭa stuṣṭaḥ puṣṭaśśubhekṣaṇaḥ ॥ 42 ॥

26 నవం, 2013

388. ధ్రువః, ध्रुवः, Dhruvaḥ

ఓం ధ్రువాయ నమః | ॐ ध्र्युवाय नमः | OM Dhruvāya namaḥ


అవినాశ్యతో ధ్రువ ఇత్యుచ్యతే పరమేశ్వరః అవినాశిగా, నాశములేక స్థిరుడై యుండువాడు గనుక ఆ పరమేశ్వరుడు ధ్రువః



Avināśyato dhruva ityucyate parameśvaraḥ / अविनाश्यतो ध्रुव इत्युच्यते परमेश्वरः As He is imperishable and indestructible, the Lord is called Dhruvaḥ.

व्यवसायो व्यवस्थानः संस्थानस्थानदो ध्रुवः
परर्धिः परमस्पष्ट स्तुष्टः पुष्टश्शुभेक्षणः ॥ ४२ ॥

వ్యవసాయో వ్యవస్థానః సంస్థానస్థానదో ధ్రువః
పరర్ధిః పరమస్పష్ట స్తుష్టః పుష్టశ్శుభేక్షణః ॥ ౪౨ ॥

Vyavasāyo vyavasthānaḥ saṃsthānasthānado dhruvaḥ
Parardhiḥ paramaspaṣṭa stuṣṭaḥ puṣṭaśśubhekṣaṇaḥ ॥ 42 ॥

25 నవం, 2013

387. స్థానదః, स्थानदः, Sthānadaḥ

ఓం స్థానదాయ నమః | ॐ स्थानदाय नमः | OM Sthānadāya namaḥ


స్థానదః, स्थानदः, Sthānadaḥ

ధ్రువాదిభ్యఃస్వకర్మానురూపం స్థానం దదాతి యః ।
స స్థానద ఇతి ప్రోక్తో విబుధైర్భగవాన్ హరిః ॥


ధ్రువుడు మొదలగు వారికి తమ కర్మలకు తగిన స్థానమును ఇచ్చువాడు.

క. ధీరవ్రత! రాజన్య కు, మారక! నీ హృదయమందు మసలిన కార్యం
    బారూఢిగానెఱుంగుదు, నారయ నది వొందరాని దైనను నిత్తున్. (289)

వ. అది యెట్టి దనిన నెందేని మేధియందుఁ బరిభ్రామ్యమాణ గోచక్రం బునుం బోలె గ్రహనక్ష త్రతారాగణ జ్యోతిశ్చక్రంబు నక్షత్ర రూపంబుల యిన ధర్మాగ్ని కశ్యప శక్రులును సప్తర్షులును, దారకా సమేతులై ప్రదక్షిణంబు దిరుగుచుండుదురు; అట్టి దురాపంబును ననన్యాధిష్ఠితం బును లోకత్రయ ప్రళయకాలంబునందు నశ్వరంబుగాక ప్రకాశమా నంబును నయిన ధ్రువక్షితి యను పదంబు ముందట నిరువది యాఱువేలేండ్లు చనంబ్రాపింతువు... (290)

రాజకుమారా! నీ వ్రతదీక్ష అచంచలమైనది. నీ మనస్సులోని అభిప్రాయాలు చక్కగా గ్రహించాను. అయితే అది దుర్లభమైనది. అయినప్పటికీ, నీ కోరిక తీరుస్తాను. కట్టుకొయ్య చుట్టూ పశువుల మంద తిరిగినట్లు గ్రహాలూ, నక్షత్రాలూ, తారాగణాలూ, జ్యోతిశ్చక్రమూ, నక్షత్ర స్వరూపాలయిన ధర్ముడు, అగ్ని, కశ్యపుడు, శుక్రుడు, సప్తర్షులు, తారకలతో కూడి దేనికి ప్రదక్షిణం చేస్తుంటారో అటువంటి "ధ్రువక్షితి" అనే మహోన్నత స్థానాన్ని ఇకపైన అరవైఆరువేల సంవత్సరాల అనంతరం నీవు పొందుతావు. అది ఎవ్వరికీ అందరానిది. ఇదివరకు ఎవ్వరూ దానిని పొందలేదు. మూడు లోకాలూ నశించేటప్పుడు కూడ అది నశింపక ప్రకాశిస్తూ ఉంటుంది. అటువంటి స్థానాన్ని నీవు అలంకరిస్తావు.



Dhruvādibhyaḥsvakarmānurūpaṃ sthānaṃ dadāti yaḥ,
Sa sthānada iti prokto vibudhairbhagavān hariḥ.

ध्रुवादिभ्यःस्वकर्मानुरूपं स्थानं ददाति यः ।
स स्थानद इति प्रोक्तो विबुधैर्भगवान् हरिः ॥

Since Lord Hari confers on Dhruva and others their place according to their karmas, He is Sthānadaḥ.

Śrīmad Bhāgavata - Canto 4, Chapter 9
Nanyaradhiṣṭhitaṃ bhadra yad bhrājiṣṇu dhruvakṣiti,
Yatra graharkṣatārāṇāṃ jyotiṣāṃ cakramāhitam. 20.
Dharmo’gniḥ kaśyapaḥ śukro munayo ye vanaukasaḥ,
Caranti dakṣiṇīkr̥tya bhramanto yatsatārakāḥ. 22.

:: श्रीमद्भागवते चतुर्थ स्कन्धे नवमोऽध्यायः ::
नन्यरधिष्ठितं भद्र यद् भ्राजिष्णु ध्रुवक्षिति ।
यत्र ग्रहर्क्षताराणां ज्योतिषां चक्रमाहितम् ॥ २० ॥
धर्मोऽग्निः कश्यपः शुक्रो मुनयो ये वनौकसः ।
चरन्ति दक्षिणीकृत्य भ्रमन्तो यत्सतारकाः ॥ २२ ॥

Lord continued: My dear Dhruva, I shall award you the glowing planet known as the polestar, which will continue to exist even after the dissolution at the end of the millennium. No one has ever ruled this planet, which is surrounded by all the solar systems, planets and stars. All the luminaries in the sky circumambulate this planet, just as bulls tread around a central pole for the purpose of crushing grains. Keeping the polestar to their right, all the stars inhabited by the great sages like Dharma, Agni, Kaśyapa and Śukra circumambulate this planet, which continues to exist even after the dissolution of all others.

व्यवसायो व्यवस्थानः संस्थानस्थानदो ध्रुवः ।
परर्धिः परमस्पष्ट स्तुष्टः पुष्टश्शुभेक्षणः ॥ ४२ ॥

వ్యవసాయో వ్యవస్థానః సంస్థానస్థానదో ధ్రువః ।
పరర్ధిః పరమస్పష్ట స్తుష్టః పుష్టశ్శుభేక్షణః ॥ ౪౨ ॥

Vyavasāyo vyavasthānaḥ saṃsthānasthānado dhruvaḥ ।
Parardhiḥ paramaspaṣṭa stuṣṭaḥ puṣṭaśśubhekṣaṇaḥ ॥ 42 ॥

24 నవం, 2013

386. సంస్థానః, संस्थानः, Saṃsthānaḥ

ఓం సంస్థానాయ నమః | ॐ संस्थानाय नमः | OM Saṃsthānāya namaḥ


విశ్వేశ్వరేఽస్మిన్భూతానాం సంస్థితః ప్రలయాత్మికా ।
సమీచీనం స్థాన మస్యేత్యయం సంస్థాన ఉచ్యతే ॥

సంస్థితః, సంస్థానం అనునవి లెస్సయగు నిలుకడ అను అర్థమున సమానార్థక పదములు. అట్లు ఇతనియందు సకల భూతములకును 'ప్రళయ' రూపము అగు ఉనికి ఏర్పడును అను అర్థమున పరమాత్ముడు 'సంస్థానః' అనబడుచున్నాడు. లేదా సమీచీనం స్థానం అస్య ఇతనికి లెస్సయగు ఉనికి కలదు. తాను ఎవ్వరిని ఆశ్రయించక కాలపు అవధులకు లోబడక ఏవియు తనకు అంటక తాను వేనిని అంటక శాశ్వతుడై యుండు ఉనికి లెస్సయగు ఉనికియే కదా!



Viśveśvare’sminbhūtānāṃ saṃsthitaḥ pralayātmikā,
Samīcīnaṃ sthāna masyetyayaṃ saṃsthāna ucyate.

विश्वेश्वरेऽस्मिन्भूतानां संस्थितः प्रलयात्मिका ।
समीचीनं स्थान मस्येत्ययं संस्थान उच्यते ॥

Here is the resting place of creatures in the form of pralaya or deluge.

Or as He is the ultimate existence and His abode is excellent hence He is Saṃsthānaḥ.

व्यवसायो व्यवस्थानः संस्थानस्थानदो ध्रुवः ।
परर्धिः परमस्पष्ट स्तुष्टः पुष्टश्शुभेक्षणः ॥ ४२ ॥

వ్యవసాయో వ్యవస్థానః సంస్థానస్థానదో ధ్రువః ।
పరర్ధిః పరమస్పష్ట స్తుష్టః పుష్టశ్శుభేక్షణః ॥ ౪౨ ॥

Vyavasāyo vyavasthānaḥ saṃsthānasthānado dhruvaḥ ।
Parardhiḥ paramaspaṣṭa stuṣṭaḥ puṣṭaśśubhekṣaṇaḥ ॥ 42 ॥

23 నవం, 2013

385. వ్యవస్థానః, व्यवस्थानः, Vyavasthānaḥ

ఓం వ్యవస్థానాయ నమః | ॐ व्यवस्थानाय नमः | OM Vyavasthānāya namaḥ


అస్మిన్వ్యవస్థితిస్సర్వస్యేత్యయం పరమేశ్వరః ।
లోకపాలాద్యధికారాన్ జరాయుజాదిదేహినః ॥
బ్రహ్మణాదిక వర్ణాంశ్చ బ్రహ్మచర్యాదికాశ్రమాన్ ।
లక్షణాని చ స్త్రీ పుంసాం వావ్యవస్థాన ఉచ్యతే ॥ 

వ్యవస్థా - వ్యవస్థితిః - వ్యవస్థానం మొదలగు శబ్దములకు 'అమరిక' అని అర్థము. ప్రతియొక చేతనాచేతన పదార్థమునకును ఈ పరమాత్మనందే 'వ్యవస్థానము' ఏర్పడియున్నది. కావున ఆతడు 'వ్యవస్థానః' అనదగియున్నాడు. లేదా వ్యవస్థను చేయును. పరమాత్ముడు చేయు వ్యవస్థ వేని విషయమున ఎట్టిది? అనిన ఇంద్రాది లోకపాలుర వారి వారి అధికారములను; జరాయుజములు, అండజములు, ఉద్బిజ్జములు, స్వేదజములు మొదలగు ప్రాణుల స్థితులను బ్రహ్మణ, క్షత్రియ, వైశ్య, శూద్ర నామక ప్రధానవర్ణముల ధర్మములను బ్రహ్మచారి, గృహస్థాశ్రమ, వానప్రస్థ, సన్యాసములను ఆశ్రమ ధర్మములను వేరు వేరుగా ఏర్పరచును.



Asminvyavasthitissarvasyetyayaṃ parameśvaraḥ,
Lokapālādyadhikārān jarāyujādidehinaḥ.
Brahmaṇādika varṇāṃśca brahmacaryādikāśramān,
Lakṣaṇāni ca strī puṃsāṃ vāvyavasthāna ucyate.

अस्मिन्व्यवस्थितिस्सर्वस्येत्ययं परमेश्वरः ।
लोकपालाद्यधिकारान् जरायुजादिदेहिनः ॥
ब्रह्मणादिक वर्णांश्च ब्रह्मचर्यादिकाश्रमान् ।
लक्षणानि च स्त्री पुंसां वाव्यवस्थान उच्यते ॥

Everything is based on Him or in whom the orderly regulation of the universe rests; so Vyavasthānaḥ.

Or the regulator of the guardians of the worlds and their appropriate duties and those who are born of wombs, born from eggs, born cleaving the earth; of the brāhmaṇa, kṣatriya, vaiśya and śūdra castes and of the intermediate castes, of the brahmacarya, gr̥hastha, vānaprastha and sanyāsa āśramās.

व्यवसायो व्यवस्थानः संस्थानस्थानदो ध्रुवः ।
परर्धिः परमस्पष्ट स्तुष्टः पुष्टश्शुभेक्षणः ॥ ४२ ॥

వ్యవసాయో వ్యవస్థానః సంస్థానస్థానదో ధ్రువః ।
పరర్ధిః పరమస్పష్ట స్తుష్టః పుష్టశ్శుభేక్షణః ॥ ౪౨ ॥

Vyavasāyo vyavasthānaḥ saṃsthānasthānado dhruvaḥ ।
Parardhiḥ paramaspaṣṭa stuṣṭaḥ puṣṭaśśubhekṣaṇaḥ ॥ 42 ॥

22 నవం, 2013

384. వ్యవసాయః, व्यवसायः, Vyavasāyaḥ

ఓం వ్యవసాయాయ నమః | ॐ व्यवसायाय नमः | OM Vyavasāyāya namaḥ


సంవిన్మాత్ర స్వరూపత్వాత్ వ్యవసాయ ఇతీర్యతే వ్యవసాయః అనగా నిశ్చయాత్మక జ్ఞానము అని అర్థము. పరమాత్ముడు నిర్విషయకమును నిరంజనమును అగు కేవల జ్ఞానమే తన స్వరూపముగా కలవాడు కావున 'వ్యవసాయః' అనదగియున్నాడు.

:: శ్రీమద్భగవద్గీత - సాఙ్ఖ్య యోగము ::
యామిమాం పుషిప్తాం వాచం ప్రవదన్త్యవిపశ్చితః ।
వేదవాదరతాః పార్థ నాన్యదస్తీతివాదినః ॥ 42 ॥
కామాత్మానః స్వర్గపరా జన్మకర్మఫలప్రదామ్ ।
క్రియావిశేషబహులాం భోగైశ్వర్యగతిం ప్రతి ॥ 43 ॥
భోగైశ్వర్యప్రసక్తానాం తయాఽపహృతచేతసామ్ ।
వ్యవసాయాత్మికా బుద్ధిస్సమాధౌ న విధీయతే ॥ 44 ॥

వేదమునందు ఫలమునుదెలుపు భాగములం దిష్టముకలవారును, అందుజెప్పబడిన స్వర్గాది ఫలితములకంటే అధికమైనది వేఱొకటియెద్దియు లేదని వాదించువారును, విషయవాంఛలతో నిండిన చిత్తముకలవారును, స్వర్గాభిలాషులునగు అల్పజ్ఞులు, జన్మము, కర్మము, తత్ఫలము నొసంగునదియు, భోగైశ్వర్యసంపాదనకై వివిధకార్యకలాపములతో గూడినదియు, ఫలశూన్యమైనదియునగు ఏ వాక్యమును చెప్పుచున్నారో అద్దానిచే నపహరింపబడిన చిత్తముకలవారును, భోగైశ్వర్యప్రియులునగు జనులకు దైవధ్యానమందు నిశ్చయమైన బుద్ధి కలుగనే కలుగదు.



Saṃvinmātra svarūpatvāt vyavasāya itīryate / संविन्मात्र स्वरूपत्वात् व्यवसाय इतीर्यते Vyavasāyaḥ implies resolved knowledge. As He is of the nature of jñāna - pure and simple, He is Vyavasāyaḥ.

Śrīmad Bhagavad Gīta - Chapter 2
Yāmimāṃ puṣiptāṃ vācaṃ pravadantyavipaścitaḥ,
Vedavādaratāḥ pārtha nānyadastītivādinaḥ. 42.
Kāmātmānaḥ svargaparā janmakarmafalapradām,
Kriyāviśeṣabahulāṃ bhogaiśvaryagatiṃ prati. 43.
Bhogaiśvaryaprasaktānāṃ tayā’pahr̥tacetasām,
Vyavasāyātmikā buddhissamādhau na vidhīyate. 44.

:: श्रीमद्भगवद्गीत - साङ्ख्य योग::
यामिमां पुषिप्तां वाचं प्रवदन्त्यविपश्चितः ।
वेदवादरताः पार्थ नान्यदस्तीतिवादिनः ॥ ४२ ॥
कामात्मानः स्वर्गपरा जन्मकर्मफ़लप्रदाम् ।
क्रियाविशेषबहुलां भोगैश्वर्यगतिं प्रति ॥ ४३ ॥
भोगैश्वर्यप्रसक्तानां तयाऽपहृतचेतसाम् ।
व्यवसायात्मिका बुद्धिस्समाधौ न विधीयते ॥ ४४ ॥

Those undiscerning people who utter flowery talk - which promises birth as a result of rites and duties and is full of various special rites meant for attainment of enjoyment and affluence, they remain engrossed in the utterances of Vedās and declare that nothing else exists; their minds are full of desires and they have heaven as the goal. One-pointed conviction does not become established in the minds of those who delight in enjoyment and affluence and whose intellects are always carried away by that.

व्यवसायो व्यवस्थानः संस्थानस्थानदो ध्रुवः ।
परर्धिः परमस्पष्ट स्तुष्टः पुष्टश्शुभेक्षणः ॥ ४२ ॥

వ్యవసాయో వ్యవస్థానః సంస్థానస్థానదో ధ్రువః ।
పరర్ధిః పరమస్పష్ట స్తుష్టః పుష్టశ్శుభేక్షణః ॥ ౪౨ ॥

Vyavasāyo vyavasthānaḥ saṃsthānasthānado dhruvaḥ ।
Parardhiḥ paramaspaṣṭa stuṣṭaḥ puṣṭaśśubhekṣaṇaḥ ॥ 42 ॥

21 నవం, 2013

383. గుహః, गुहः, Guhaḥ

ఓం గుహాయ నమః | ॐ गुहाय नमः | OM Guhāya namaḥ


గుహః, गुहः, Guhaḥ

గూహతే సంవృణోతి స్వరూపాది నిజమాయయా ।
ఇతి విష్ణుర్గుహ ఇతి ప్రోచ్యతే విదుషాం చయైః ॥


తన స్వరూపము మొదలగువానిని తన మాయ చేతనే తెలియనీయక మూయుచున్నాడుగనుక ఆ విష్ణు దేవుని గుహః అని విద్వాంసులు భావిస్తారు.

:: శ్రీమద్భగవద్గీత - విజ్ఞాన యోగము ::
నాహం ప్రకాశః సర్వస్య యోగమాయాసమావృతః ।
మూఢోఽయం నాభిజానాతి లోకో మామజమవ్యయమ్ ॥ 25 ॥

యోగమాయచే బాగుగ కప్పబడియుండుటచే నేను అందఱికిని కనుపించు వాడనుగాను. అవివేకులగు ఈ జనులు నన్ను పుట్టుకలేనివానినిగను, నాశరహితునిగను ఎరుగరు.



Gūhate saṃvr̥ṇoti svarūpādi nijamāyayā,
Iti viṣṇurguha iti procyate viduṣāṃ cayaiḥ.

गूहते संवृणोति स्वरूपादि निजमायया ।
इति विष्णुर्गुह इति प्रोच्यते विदुषां चयैः ॥

He conceals His real form under the veil of māyā or illusion hence He is Guhaḥ.

Śrīmad Bhagavad Gīta - Chapter 7
Nāhaṃ prakāśaḥ sarvasya yogamāyāsamāvr̥taḥ,
Mūḍo’yaṃ nābhijānāti loko māmajamavyayam. 25.

:: श्रीमद्भगवद्गीत - विज्ञान योग ::
नाहं प्रकाशः सर्वस्य योगमायासमावृतः ।
मूढोऽयं नाभिजानाति लोको मामजमव्ययम् ॥ २५ ॥

Being enveloped by yoga-māyā, I do not become manifest to all. This deluded world does not know Me who am birth-less and undecaying.

उद्भवः क्षोभणो देवः श्रीगर्भः परमेश्वरः ।
करणं कारणं कर्ता विकर्ता गहनो गुहः ॥ ४१ ॥

ఉద్భవః క్షోభణో దేవః శ్రీగర్భః పరమేశ్వరః ।
కరణం కారణం కర్తా వికర్తా గహనో గుహః ॥ ౪౧ ॥

Udbhavaḥ kṣobhaṇo devaḥ śrīgarbhaḥ parameśvaraḥ ।
Karaṇaṃ kāraṇaṃ kartā vikartā gahano guhaḥ ॥ 41 ॥

20 నవం, 2013

382. గహనః, गहनः, Gahanaḥ

ఓం గహనాయ నమః | ॐ गहनाय नमः | OM Gahanāya namaḥ


గహనః, गहनः, Gahanaḥ

తస్య స్వరూపం సామర్థ్యం చేష్టితం వా న శక్యతే ।
జ్ఞాతు మిత్యేవ గహన ఇతి విద్వద్భిరీర్యతే ॥

ఈతని స్వరూపముగానీ, సామర్థ్యముగానీ, చేష్టితము అనగా చేయు పనిగానీ ఇట్టిది అని ఎరుగుట శక్యము కాదు. కావున గహనమగువాడు అని చెప్పబడును.

:: పోతన భాగవతము అష్ఠమ స్కంధము ::
క. అద్భుత వర్తనుఁడగు హరి, సద్భావితమైన విమలచరితము విను వాఁ
    డుద్భట విక్రముఁడై తుది, నుద్భాసితలీలఁ బొందు నుత్తమ గతులన్‍. (688)

అత్యద్భుతమైన లీలలతో కూడిన విష్ణువును గురించి తెలిపే పుణ్యచరిత్రను వినేవాడు గొప్ప భాగ్యవంతుడవుతాడు. చివరికి ప్రకాశించే ప్రభావంతో దివ్య సుఖాలు పొందుతాడు.



Tasya svarūpaṃ sāmarthyaṃ ceṣṭitaṃ vā na śakyate,
Jñātu mityeva gahana iti vidvadbhirīryate.

तस्य स्वरूपं सामर्थ्यं चेष्टितं वा न शक्यते ।
ज्ञातु मित्येव गहन इति विद्वद्भिरीर्यते ॥

It is not possible to know His form, capacity or actions. So, He is Gahanaḥ i.e., inscrutable.

Śrīmad Bhāgavata - Canto 2, Chapter 4
Nūnaṃ bhagavato brahmanhareradbhutakarmaṇaḥ,
Durvibhāvyamivābhāti kavibhiścāpi ceṣṭitam. 8.

:: श्रीमद्भागवते द्वितीयस्कन्धे चतुर्थोऽध्यायः ::
नूनं भगवतो ब्रह्मन्हरेरद्भुतकर्मणः ।
दुर्विभाव्यमिवाभाति कविभिश्चापि चेष्टितम् ॥ ८ ॥

O learned brāhmaṇa, the activities of the Lord are all wonderful, and they appear inconceivable because even great endeavors by many learned scholars have still proved insufficient for understanding them.

उद्भवः क्षोभणो देवः श्रीगर्भः परमेश्वरः ।
करणं कारणं कर्ता विकर्ता गहनो गुहः ॥ ४१ ॥

ఉద్భవః క్షోభణో దేవః శ్రీగర్భః పరమేశ్వరః ।
కరణం కారణం కర్తా వికర్తా గహనో గుహః ॥ ౪౧ ॥

Udbhavaḥ kṣobhaṇo devaḥ śrīgarbhaḥ parameśvaraḥ ।
Karaṇaṃ kāraṇaṃ kartā vikartā gahano guhaḥ ॥ 41 ॥

19 నవం, 2013

381. వికర్తా, विकर्ता, Vikartā

ఓం వికర్త్రే నమః | ॐ विकर्त्रे नमः | OM Vikartre namaḥ


విచిత్రం భువనం యేన క్రియతే మాయయా సదా ।
స ఏవ భగవాన్ విష్ణుర్వికర్తేతి సమీర్యతే ॥

ఈతనిచే విచిత్రమూ, బహువిధమే అగు ప్రపంచము నిర్మించబడుచున్నది. వివిధ రూపమగు భువనమును నిర్మించునుగనుక విష్ణు భగవానునికి వికర్తా అను నామము.



Vicitraṃ bhuvanaṃ yena kriyate māyayā sadā,
Sa eva bhagavān viṣṇurvikarteti samīryate.

विचित्रं भुवनं येन क्रियते मायया सदा ।
स एव भगवान् विष्णुर्विकर्तेति समीर्यते ॥

The creator of the varied universe. He, Lord Viṣṇu Himself makes this vicitram or unique universe.

Śrīmad Bhāgavata Canto 7, Chapter 9
Tvamvā idaṃ sadasadīśa bhavāṃstato’nyo
     Māyā yadātmaparabuddhiriyaṃ hyapārthā,
Yadyasya janma nidhanaṃ sthitirīkṣaṇaṃ ca
     Tadvaitadeva vasukālavadaṣṭitarvoḥ. 31.

:: श्रीमद्भागवते सप्तमस्कन्धे नवमोऽध्यायः ::
त्वम्वा इदं सदसदीश भवांस्ततोऽन्यो
     माया यदात्मपरबुद्धिरियं ह्यपार्था ।
यद्यस्य जन्म निधनं स्थितिरीक्षणं च
     तद्वैतदेव वसुकालवदष्टितर्वोः ॥ ३१ ॥

My dear Lord, the entire cosmic creation is caused by You and the cosmic manifestation is an effect of Your energy. Although the entire cosmos is but You alone, You keep Yourself aloof from it. The conception of "mine and yours," is certainly a type of illusion because everything is an emanation from You and is therefore not different from You. Indeed, the cosmic manifestation is non-different from You, and the annihilation is also caused by You. This relationship between Your Lordship and the cosmos is illustrated by the example of the seed and the tree, or the subtle cause and the gross manifestation.

उद्भवः क्षोभणो देवः श्रीगर्भः परमेश्वरः ।
करणं कारणं कर्ता विकर्ता गहनो गुहः ॥ ४१ ॥

ఉద్భవః క్షోభణో దేవః శ్రీగర్భః పరమేశ్వరః ।
కరణం కారణం కర్తా వికర్తా గహనో గుహః ॥ ౪౧ ॥

Udbhavaḥ kṣobhaṇo devaḥ śrīgarbhaḥ parameśvaraḥ ।
Karaṇaṃ kāraṇaṃ kartā vikartā gahano guhaḥ ॥ 41 ॥

18 నవం, 2013

380. కర్తా, कर्ता, Kartā

ఓం కర్త్రే నమః | ॐ कर्त्रे नमः | OM Kartre namaḥ


కర్తా, कर्ता, Kartā

కర్తా స్వతంత్ర ఇతి స మహావిష్ణుః స్మృతో బుధైః కార్యసిద్ధి విషయమున స్వతంత్రుడు గావున ఆ మహావిష్ణునికి కర్తా అని నామము.

:: పోతన భాగవతము - దశమ స్కంధము, పూర్వభాగము, శ్రీకృష్ణావతార ఘట్టము ::
సీ. గుణము వికారంబుఁ గోరికయును లేని నీవలన జగంబు నెఱి జనించుఁ,

బ్రబ్బు, లేదగు; నంచుఁ బలుకుట దప్పుగా దీశుండవై బ్రహ్మ మీవ యైన

నినుఁ గొల్చు గుణములు నీ యానతులు సేయ, భటులు శౌర్యంబులు పతికి వచ్చు

పగిది నీ గుణముల బాగులు నీ వని తోఁచును నీమాయతోడఁ గూడి
ఆ. నీవు రక్త ధవళ నీల వర్ణంబుల, జగము సేయఁ గావ సమయఁ జూడఁ

దనరు, దట్లు నేఁడు దైత్యుల దండింపఁ, బృథివిఁ గావ నవతరించి తీశ! (123)

నీ వలన జగత్తు అంతా జన్మిస్తుంది. అయితే ఆ జగత్తుకి అవసరమైన త్రిగుణాలు గాని, వాని మార్పులు గాని నీకు లేవు. సృష్టి చేయాలనే కోరికకూడా నీకు లేదు. నీ వల్లనే పుట్టిన జగత్తు నీవలననే వృద్ధిపొంది నీయందే లయమవుతుంది అనడం పొరబాటు కాదు. సర్వాతీతుడవై బ్రహ్మము అయిన నీవు తమ ప్రభువు వని త్రిగుణాలు నీ ఆజ్ఞను పరిపాలిస్తాయి. లోకంలో భటుల శౌర్యం ప్రభువు శౌర్యంగా ప్రసిద్ధి కెక్కుతుంది. అలాగే నీ మాయతో కూడి గుణాలూ, వాటి గొప్పతనమూ నీవిగా కన్పిస్తుంటాయి. నీవు ఎర్రని రంగుతోకూడి ఉన్నప్పుడు రజోగుణ రూపుడవై సృష్టి చేస్తావు. తెల్లని రంగుతోకూడి ఉన్నపుడు సత్త్వగుణ రూపుడవై సృష్టిని రక్షిస్తావు. నల్లని రంగుతోకూడి ఉన్నపుడు తమోగుణ రూపుడవై, సృష్టినంతటినీ లయం చేస్తావు. ఇవన్నీ నీవు ధరించే పాత్రలు. అలాగే నేడుకూడా దైత్యులను దండించడానికి భూమిపై మానవుడుగా అవతరించావు. అయినా నీవు మాకు ప్రభుడవే!



Kartā svataṃtra iti sa mahāviṣṇuḥ smr̥to budhaiḥ / कर्ता स्वतंत्र इति स महाविष्णुः स्मृतो बुधैः Since Lord Mahā Viṣṇu is free and is therefore one's own master, He is Kartā.

Śrīmad Bhāgavata - Canto 10, Chapter 3
Tvattō’sya janmasthitisaṃyamānvibhō
     Vadantyanīhādaguṇādavikriyāt,
Tvayīśvarē brahmaṇi nō virudhyatē 
     Tvadāśryatvādupacaryatē guṇaiḥ. 19.

:: श्रीमद्भागवते दशमस्कन्धे पूर्वार्धे तृतीयोऽद्यायः ::
त्वत्तोऽस्य जन्मस्थितिसंयमान्विभो
     वदन्त्यनीहादगुणादविक्रियात् ।
त्वयीश्वरे ब्रह्मणि नो विरुध्यते 
     त्वदाश्र्यत्वादुपचर्यते गुणैः ॥ १९ ॥

O my Lord, learned Vedic scholars conclude that the creation, maintenance and annihilation of the entire cosmic manifestation are performed by You, who are free from endeavor, unaffected by the modes of material nature, and changeless in Your spiritual situation. There are no contradictions in You, who is the Parabrahman. Because the three modes of material nature -- sattva, rajas and tamas -- are under Your control, everything takes place automatically.

उद्भवः क्षोभणो देवः श्रीगर्भः परमेश्वरः ।
करणं कारणं कर्ता विकर्ता गहनो गुहः ॥ ४१ ॥

ఉద్భవః క్షోభణో దేవః శ్రీగర్భః పరమేశ్వరః ।
కరణం కారణం కర్తా వికర్తా గహనో గుహః ॥ ౪౧ ॥

Udbhavaḥ kṣobhaṇo devaḥ śrīgarbhaḥ parameśvaraḥ ।
Karaṇaṃ kāraṇaṃ kartā vikartā gahano guhaḥ ॥ 41 ॥

17 నవం, 2013

379. కారణమ్, कारणम्, Kāraṇam

ఓం కారణాయ నమః | ॐ कारणाय नमः | OM Kāraṇāya namaḥ


కారణమ్, कारणम्, Kāraṇam

ఉపాదానం నిమిత్తం చ జగతః కారణమ్ స్మృతమ్ ।
తదేవేతి మహద్బ్రహ్మ కారణం పరికీర్త్యతే ॥

లోగడ చెప్పినట్లు జగదుద్పత్తికి ఉపాదాన కారణమును, నిమిత్త కారణమును పరమాత్ముడే గనుక 'కారణమ్‍'

:: పోతన భాగవతము - తృతీయ స్కంధము ::
సీ. ఆద్యంతశూన్యంబు నవ్యయంబై తగు తత్త్వ మింతకు నుపాదాన మగుట
గుణవిషయములు గైకొని కాలమును మహదాది భూతములు ద న్నాశ్రయింప
గాలానురూపంబుఁ గైకొని యీశుండు దన లీలకై తనుఁ దా సృజించెఁ
గరమొప్ప నఖిలలోకములందుఁ దా నుండుఁ దనలోన నఖిలంబుఁ దనరుచుండుఁ
తే. గాన విశ్వమ్మునకుఁ గార్యకారణములు దాన; య మ్మహాపురుషుని తనువు వలనఁ
బాసి విశ్వంబై వెలియై ప్రభాస మొందె, మానితాచార! యీ వర్తమాన సృష్టి. (342)

మొదలు తుద లేనిది, తరిగిపోనిదీ ఐన తత్త్వమే ఈ సృష్టికంతటికీ ప్రధాన కారణం. అందువల్ల గుణాలూ, ఇంద్రియార్థాలూ, మహత్తూ, పంచభూతాలు తన్ను ఆశ్రయించగా, ఈశ్వరుడు కాలానికి అనురూపమైన రూపం ధరించినవాడై వినోదానికై తనను తాను సృష్టించుకొన్నాడు. ఈ విధంగా సృష్టించిన సమస్తలోకాలందూ ఈశ్వరుడుంటాడు. ఆ యీశ్వరునియందు సమస్త లోకాలూ ప్రకాశిస్తూ ఉంటాయి. కాబట్టి విశ్వానికి కార్యమూ, కారణమూ రెండూ తానే. ఆ పరమపురుషుని శరీరం నుండి విడివడి ఈ విశ్వం విరాజిల్లుతున్నది. ఈ విధంగా వర్తమాన సృష్టి ఏర్పడింది.



Upādānaṃ nimittaṃ ca jagataḥ kāraṇam smr̥tam,
Tadeveti mahadbrahma kāraṇaṃ parikīrtyate.

उपादानं निमित्तं च जगतः कारणम् स्मृतम् ।
तदेवेति महद्ब्रह्म कारणं परिकीर्त्यते ॥

Since He is both the material and the instrumental cause, He is Kāraṇam.

Śrīmad Bhāgavata - Canto 3, Chapter 11
Tadāhurakṣaraṃ brahma sarvakāraṇakāraṇam,
Viṣṇordhāma paraṃ sākṣātpuruṣasya mahātmanaḥ. 41.

:: श्रीमद्भागवते तृतीयस्कन्धे एकादशोऽध्यायः ::
तदाहुरक्षरं ब्रह्म सर्वकारणकारणम् ।
विष्णोर्धाम परं साक्षात्पुरुषस्य महात्मनः ॥ ४१ ॥

The Supreme Brahma, is therefore said to be the original cause of all causes. Thus the spiritual abode of Viṣṇu is eternal without a doubt, and it is also the abode of Mahā-Viṣṇu, the origin of all manifestations.

उद्भवः क्षोभणो देवः श्रीगर्भः परमेश्वरः ।
करणं कारणं कर्ता विकर्ता गहनो गुहः ॥ ४१ ॥

ఉద్భవః క్షోభణో దేవః శ్రీగర్భః పరమేశ్వరః ।
కరణం కారణం కర్తా వికర్తా గహనో గుహః ॥ ౪౧ ॥

Udbhavaḥ kṣobhaṇo devaḥ śrīgarbhaḥ parameśvaraḥ ।
Karaṇaṃ kāraṇaṃ kartā vikartā gahano guhaḥ ॥ 41 ॥

16 నవం, 2013

378. కరణమ్, करणम्, Karaṇam

ఓం కరణాయ నమః | ॐ करणाय नमः | OM Karaṇāya namaḥ


కరణం జగదుత్పత్తౌ యత్సాధకతమం స్మృతమ్ ।
తద్బ్రహ్మ కరణం ప్రోక్తం వేదవిద్యావిశారదైః ॥


సాధకతమమగుదానిని అనగా కార్య సాధకములగువానిలో అతి ప్రధానమగుదానిని 'కారణమ్‍' అందురు. ఈ విష్ణు పరమాత్మ జగదుద్పత్తి విషయమున 'సాధకతమ' తత్త్వము గదా!



करणं जगदुत्पत्तौ यत्साधकतमं स्मृतम् ।
तद्ब्रह्म करणं प्रोक्तं वेदविद्याविशारदैः ॥


Karaṇaṃ jagadutpattau yatsādhakatamaṃ smr̥tam,
Tadbrahma karaṇaṃ proktaṃ vedavidyāviśāradaiḥ.


The most extraordinary cause for the origination of the world. Since Lord Viṣṇu is the most important factor in the generation of this universe, He is Karaṇam.

उद्भवः क्षोभणो देवः श्रीगर्भः परमेश्वरः ।
करणं कारणं कर्ता विकर्ता गहनो गुहः ॥ ४१ ॥

ఉద్భవః క్షోభణో దేవః శ్రీగర్భః పరమేశ్వరః ।
కరణం కారణం కర్తా వికర్తా గహనో గుహః ॥ ౪౧ ॥

Udbhavaḥ kṣobhaṇo devaḥ śrīgarbhaḥ parameśvaraḥ ।
Karaṇaṃ kāraṇaṃ kartā vikartā gahano guhaḥ ॥ 41 ॥

15 నవం, 2013

377. పరమేశ్వరః, परमेश्वरः, Parameśvaraḥ

ఓం పరమేశ్వరాయ నమః | ॐ परमेश्वराय नमः | OM Parameśvarāya namaḥ


పరమశ్చాసావీశనశీలశ్చ పరమేశ్వరః ।
సమంసర్వేషు భూతేషు తిష్ఠంతం పరమేశ్వరమ్ ॥
ఇతి స్వయం భగవతా గీతా సుపరికీర్తనాత్ ॥


ఈతడు అత్యుత్తముడును ఎల్లవారినీ తన అదుపునందు ఉంచుటయే తన స్వభావముగాను, అలవాటుగానూ కలవాడు. 'సమం సర్వేషు భూతేషు తిష్ఠంతం పరమేశ్వరమ్‍' (గీతా 13.27) 'సర్వ భూతములయందును సమరూపమున ఉండు పరమేశ్వరుని' అను భగవద్వచనము ఇందు ప్రమాణము.



परमश्चासावीशनशीलश्च परमेश्वरः ।
समंसर्वेषु भूतेषु तिष्ठंतं परमेश्वरम् ॥
इति स्वयं भगवता गीता सुपरिकीर्तनात् ॥


Paramaścāsāvīśanaśīlaśca parameśvaraḥ,
Samaṃsarveṣu bhūteṣu tiṣṭhaṃtaṃ parameśvaram.
Iti svayaṃ bhagavatā gītā suparikīrtanāt.


He is supreme and is able to control or rule over everything. So He is Parameśvaraḥ vide the Lord's statement 'Samaṃ sarveṣu bhūteṣu tiṣṭhaṃtaṃ parameśvaram' (Gītā 13.27) / 'समं सर्वेषु भूतेषु तिष्ठंतं परमेश्वरम' (गीता १३.२७) Parameśvara who is the same in all beings.

उद्भवः क्षोभणो देवः श्रीगर्भः परमेश्वरः
करणं कारणं कर्ता विकर्ता गहनो गुहः ॥ ४१ ॥

ఉద్భవః క్షోభణో దేవః శ్రీగర్భః పరమేశ్వరః
కరణం కారణం కర్తా వికర్తా గహనో గుహః ॥ ౪౧ ॥

Udbhavaḥ kṣobhaṇo devaḥ śrīgarbhaḥ parameśvaraḥ
Karaṇaṃ kāraṇaṃ kartā vikartā gahano guhaḥ ॥ 41 ॥

14 నవం, 2013

376. శ్రీగర్భః, श्रीगर्भः, Śrīgarbhaḥ

ఓం శ్రీగర్భాయ నమః | ॐ श्रीगर्भाय नमः | OM Śrīgarbhāya namaḥ


యస్యోదరాంతరే విష్ణోః శ్రీర్విభూతిర్విరాజతే ।
జగద్రూప యస్య గర్భే స్థితా శ్రీగర్భః ఏవ సః ॥

శ్రీ అనగా జగద్రూపమగు విభూతి లేదా రూపభేదము గర్భమునందు ఎవనికి కలదో అట్టివాడు.



यस्योदरांतरे विष्णोः श्रीर्विभूतिर्विराजते ।
जगद्रूप यस्य गर्भे स्थिता श्रीगर्भः एव सः ॥

Yasyodarāṃtare viṣṇoḥ śrīrvibhūtirvirājate,
Jagadrūpa yasya garbhe sthitā śrīgarbhaḥ eva saḥ.


One in whose abdomen Śrī or His unique manifestation as Saṃsāra has its existence.

उद्भवः क्षोभणो देवः श्रीगर्भः परमेश्वरः ।
करणं कारणं कर्ता विकर्ता गहनो गुहः ॥ ४१ ॥

ఉద్భవః క్షోభణో దేవః శ్రీగర్భః పరమేశ్వరః ।
కరణం కారణం కర్తా వికర్తా గహనో గుహః ॥ ౪౧ ॥

Udbhavaḥ kṣobhaṇo devaḥ śrīgarbhaḥ parameśvaraḥ ।
Karaṇaṃ kāraṇaṃ kartā vikartā gahano guhaḥ ॥ 41 ॥

13 నవం, 2013

375. దేవః, देवः, Devaḥ

ఓం దేవాయ నమః | ॐ देवाय नमः | OM Devāya namaḥ


యతో దీవ్యతి సర్గాద్యా క్రీడయా క్రీడతే హతః ।
విజిగీషతే సురాదీన్ భూతేషు వ్యవహారతః ॥
ఆత్మనా ద్యోతతే యస్మాత్ స్తుత్యైశ్చ స్తూయతే యతః ।
సర్వత్ర గచ్ఛత్యథవేత్యతో దేవ ఇతీర్యతే ॥
ఏకో దేవ ఇతి శ్రుత్యా చాచ్యుతః స్తూయతే హరిః ॥


దివ్ అనే ధాతువు నుండి 'దేవః' అను శబ్దము ఏర్పడుచున్నది. ఆ ధాతువునకు కల వివిదార్థములను అనుసరించి 'సృష్టిమొదలగు వ్యాపారములతో క్రీడించును', 'అసురులు మొదలగువారిని జయించగోరుచుండును', 'సర్వభూతములయందును అంతర్యామిగా వ్యవహరించుచుండును', 'సర్వ భూతములయందును ఆత్మతత్త్వమై ప్రకాశించుచుండును', ' స్తుత్యులగువారిచే కూడ స్తుతించబడుచుండును', 'అంతటను వ్యాపించు ఉండును' కావున ఆ విష్ణుని దేవః అనదగియుండును. 'ఏకో దేవః' (శ్వేతా 6-11) 'దేవ శబ్దముచే చెప్పబడదగిన పరమాత్ముడు ఒక్కడే' అను శ్వేతాశ్వతరమంత్రవచనము ఇచ్చట ప్రమాణము.



यतो दीव्यति सर्गाद्या क्रीडया क्रीडते हतः ।
विजिगीषते सुरादीन् भूतेषु व्यवहारतः ॥
आत्मना द्योतते यस्मात् स्तुत्यैश्च स्तूयते यतः ।
सर्वत्र गच्छत्यथवेत्यतो देव इतीर्यते ॥
एको देव इति श्रुत्या चाच्युतः स्तूयते हरिः ॥


Yato dīvyati sargādyā krīḍayā krīḍate hataḥ,
Vijigīṣate surādīn bhūteṣu vyavahārataḥ.
Ātmanā dyotate yasmāt stutyaiśca stūyate yataḥ,
Sarvatra gacchatyathavetyato deva itīryate.
Eko deva iti śrutyā cācyutaḥ stūyate hariḥ.



Devaḥ is from the root 'div/दिव्'. The root has multiple interpretations such as 'He is desires to be victorious over all asurās or evil doers', 'sports by creation', 'wishes to conquer the celestials and others', 'functions in all beings', 'shines as their ātman or soul', 'is praised by those given to praise', 'goes everywhere' etc. and hence Lord Viṣṇu is Devaḥ vide the mantra 'eko devaḥ' (Śvetā 6-11).

उद्भवः क्षोभणो देवः श्रीगर्भः परमेश्वरः ।
करणं कारणं कर्ता विकर्ता गहनो गुहः ॥ ४१ ॥

ఉద్భవః క్షోభణో దేవః శ్రీగర్భః పరమేశ్వరః ।
కరణం కారణం కర్తా వికర్తా గహనో గుహః ॥ ౪౧ ॥

Udbhavaḥ kṣobhaṇo devaḥ śrīgarbhaḥ parameśvaraḥ ।
Karaṇaṃ kāraṇaṃ kartā vikartā gahano guhaḥ ॥ 41 ॥

12 నవం, 2013

374. క్షోభణః, क्षोभणः, Kṣobhaṇaḥ

ఓం అమితాశనాయ నమః | ॐ अमिताशनाय नमः | OM Amitāśanāya namaḥ


సర్గకాలే ప్రకృతించ పురుషంచ ప్రవిశ్యయః ।
క్షోభయామాస స హరిరితి క్షోభణ ఉచ్యతే ॥
ప్రకృతిం పురుషం చైవ ప్రవిశ్యాత్మేచ్ఛయా హరిః ।
ప్రవిశ్య క్షోభయామాస సర్గకాలే వ్యయావ్యయౌ ॥
ఇతి విష్ణుపురాణే శ్రీ పరాశర సమీరణాత్ ॥


జగదుద్పత్తి జరిగిన సమయమున మాయని/ప్రకృతినీ, జీవుని/పురుషునీ కూడ ప్రవేశించి క్షోభింప లేదా స్పందింపజేసెను.

:: విష్ణు పురాణము - 1:2 ::
ప్రకృతిం పురుషం చైవ ప్రవిశ్యాత్మేచ్ఛయా హరిః ।
ప్రవిశ్య క్షోభయామాస సర్గకాలే వ్యయావ్యయౌ ॥ 29 ॥

సృష్టికాలమునందు శ్రీహరి తన ఇచ్ఛతోనే ప్రకృతిని పురుషుని కూడ ప్రవేశించి వికారముకల తత్త్వమగు ప్రకృతిని నిర్వికార తత్త్వము అగు పురుషుని కూడ క్షోభింపజేసెను...అను విష్ణు పురాణ వచనము ఇచ్చట ప్రమాణము.



सर्गकाले प्रकृतिंच पुरुषंच प्रविश्ययः ।
क्षोभयामास स हरिरिति क्षोभण उच्यते ॥
प्रकृतिं पुरुषं चैव प्रविश्यात्मेच्छया हरिः ।
प्रविश्य क्षोभयामास सर्गकाले व्ययाव्ययौ ॥
इति विष्णुपुराणे श्री पराशर समीरणात् ॥


Sargakāle prakr̥tiṃca puruṣaṃca praviśyayaḥ,
Kṣobhayāmāsa sa haririti kṣobhaṇa ucyate.
Prakr̥tiṃ puruṣaṃ caiva praviśyātmecchayā hariḥ,
Praviśya kṣobhayāmāsa sargakāle vyayāvyayau.
Iti viṣṇupurāṇe śrī parāśara samīraṇāt.


At the time of creation, entering into Prakr̥ti and Puruṣa, He agitated them. So, He is Kṣobhaṇaḥ.

Viṣṇu purāṇamu - 1:2
Prakr̥tiṃ puruṣaṃ caiva praviśyātmecchayā hariḥ,
Praviśya kṣobhayāmāsa sargakāle vyayāvyayau. 29.

:: विष्णु पुराण - १:२ ::
प्रकृतिं पुरुषं चैव प्रविश्यात्मेच्छया हरिः ।
प्रविश्य क्षोभयामास सर्गकाले व्ययाव्ययौ ॥ २९ ॥

Bahavān Hari, entering into Prakr̥ti and Puruṣa at the time of creation, agitated the perishable (Prakr̥ti) and the imperishable (Puruṣa).

उद्भवः क्षोभणो देवः श्रीगर्भः परमेश्वरः ।
करणं कारणं कर्ता विकर्ता गहनो गुहः ॥ ४१ ॥

ఉద్భవః క్షోభణో దేవః శ్రీగర్భః పరమేశ్వరః ।
కరణం కారణం కర్తా వికర్తా గహనో గుహః ॥ ౪౧ ॥

Udbhavaḥ kṣobhaṇo devaḥ śrīgarbhaḥ parameśvaraḥ ।
Karaṇaṃ kāraṇaṃ kartā vikartā gahano guhaḥ ॥ 41 ॥

11 నవం, 2013

373. ఉద్భవః, उद्भवः, Udbhavaḥ

ఓం ఉద్భవాయ నమః | ॐ उद्भवाय नमः | OM Udbhavāya namaḥ


ప్రపంచోత్పత్యుపాదానకారణత్వాద్య ఉద్గతః ।
భవాదస్మాద్ధి సంసారాదిత్యుద్భవ ఇతీర్యతే ॥

ఈతని నుండి సంసారము ఉద్భవించును. ప్రపంచమునకు కుండకు మన్నువలె ఉపాదానకారణముగా ఉన్నవాడు. లేదా సంసారము నుండి పైకి/వెలికి వచ్చినవాడు; జన్మరహితుడు.



प्रपंचोत्पत्युपादानकारणत्वाद्य उद्गतः ।
भवादस्माद्धि संसारादित्युद्भव इतीर्यते ॥

Prapaṃcotpatyupādānakāraṇatvādya udgataḥ,
Bhavādasmāddhi saṃsārādityudbhava itīryate.

As He is the material cause of the utpatti or origination of the universe, He is Udbhavaḥ. Or because He is udgataḥ or free from bhava saṃsāra or material world, He is Udbhavaḥ.

उद्भवः क्षोभणो देवः श्रीगर्भः परमेश्वरः ।
करणं कारणं कर्ता विकर्ता गहनो गुहः ॥ ४१ ॥

ఉద్భవః క్షోభణో దేవః శ్రీగర్భః పరమేశ్వరః ।
కరణం కారణం కర్తా వికర్తా గహనో గుహః ॥ ౪౧ ॥

Udbhavaḥ kṣobhaṇo devaḥ śrīgarbhaḥ parameśvaraḥ ।
Karaṇaṃ kāraṇaṃ kartā vikartā gahano guhaḥ ॥ 41 ॥

10 నవం, 2013

372. అమితాశనః, अमिताशनः, Amitāśanaḥ

ఓం అమితాశనాయ నమః | ॐ Amitāśanāya नमः | OM अमिताशनाय namaḥ


సంహారసమయే విశ్వమశ్నాతీత్యమితాశనః అమితమగు లేదా అధికమగు పరిమాణము కల అశనము అనగా ఆహారము కలవాడు. ప్రళయకాలమున సమస్త విశ్వమును ఆహారముగా తినును.



संहारसमये विश्वमश्नातीत्यमिताशनः / Saṃhārasamaye viśvamaśnātītyamitāśanaḥ He eats the entire universe during samhāra or dissolution. So amita i.e., not within limits, eater.

विक्षरो रोहितो मार्गो हेतुर्दामोदरस्सहः ।
महीधरो महाभागो वेगवानमिताशनः ॥ ४० ॥

విక్షరో రోహితో మార్గో హేతుర్దామోదరస్సహః ।
మహీధరో మహాభాగో వేగవానమితాశనః ॥ ౪౦ ॥

Vikṣaro rohito mārgo heturdāmodarassahaḥ ।
Mahīdharo mahābhāgo vegavānamitāśanaḥ ॥ 40 ॥

9 నవం, 2013

371. వేగవాన్, वेगवान्, Vegavān

ఓం వేగవతే నమః | ॐ Vegavate नमः | OM वेगवते namaḥ


వేగోఽజవోఽస్తి నృహరేర్యస్యేత్యేవ స వేగవాన్ ।
మనసో జవీవ ఇతి శ్రుతి భాగ సమీరణాత్ ॥


వేగము (జవము శీఘ్రగమన యోగ్యత) ఇతనికి కలదు. అనేజ దేకం మనసో జవీయః (ఈశా 4) ఆత్మ తత్త్వము ఒక్కటియే; అది చలించునది కాదు. ఐననూ మనస్సుకంటెను వేగము గలది అను శ్రుతి వచనము ఇచట ప్రమాణము.



वेगोऽजवोऽस्ति नृहरेर्यस्येत्येव स वेगवान् ।
मनसो जवीव इति श्रुति भाग समीरणात् ॥


Vego’javo’sti nr̥hareryasyetyeva sa vegavān,
Manaso javīva iti śruti bhāga samīraṇāt.


One of tremendous speed. Īśā Up. (4) says Aneja dekaṃ manaso javīyaḥ / अनेज देकं मनसो जवीयः the Atman moves not. It is one, but it is far more quick than the mind.

विक्षरो रोहितो मार्गो हेतुर्दामोदरस्सहः ।
महीधरो महाभागो वेगवानमिताशनः ॥ ४० ॥

విక్షరో రోహితో మార్గో హేతుర్దామోదరస్సహః ।
మహీధరో మహాభాగో వేగవానమితాశనః ॥ ౪౦ ॥

Vikṣaro rohito mārgo heturdāmodarassahaḥ ।
Mahīdharo mahābhāgo vegavānamitāśanaḥ ॥ 40 ॥

8 నవం, 2013

370. మహాభాగః, महाभागः, Mahābhāgaḥ

ఓం మహాభాగాయ నమః | ॐ महाभागाय नमः | OM Mahābhāgāya namaḥ


మహాభాగః, महाभागः, Mahābhāgaḥ

స్వేచ్ఛయా ధారయన్ దేహం భుంక్తే భాగజనీనిచ ।
మహాంతి భోజనానీతి మహాభాగో ఇతీర్యతే ॥
మహాన్ భాగో భాగ్యమస్య స్వావతారేషుదృశ్యతే ।
ఇతి వా హి మహావిష్ణుర్మహాభాగ ఇతీర్యతే ॥

తన ఇచ్ఛచే ఆయా అవతారములయందు దేహమును ధరించుచు తన భాగముచే లేదా భాగ్యముచే జనించిన ఉత్కృష్టములగు భోజనములను అనుభవించును. కావున మహాభాగః అనబడును.

లేదా ఆయా అవతారములయందు ఇతనికి మహా భాగము లేదా గొప్పదియగు భాగ్యము కలదు.



स्वेच्छया धारयन् देहं भुंक्ते भागजनीनिच ।
महांति भोजनानीति महाभागो इतीर्यते ॥
महान् भागो भाग्यमस्य स्वावतारेषुदृश्यते ।
इति वा हि महाविष्णुर्महाभाग इतीर्यते ॥

Svecchayā dhārayan dehaṃ bhuṃkte bhāgajanīnica,
Mahāṃti bhojanānīti mahābhāgo itīryate.
Mahān bhāgo bhāgyamasya svāvatāreṣudr̥śyate,
Iti vā hi mahāviṣṇurmahābhāga itīryate.

Assuming a body of His own free will, He enjoys supreme felicities which is His portion. Or great fortune arises as a result of His incarnations.

विक्षरो रोहितो मार्गो हेतुर्दामोदरस्सहः ।
महीधरो महाभागो वेगवानमिताशनः ॥ ४० ॥

విక్షరో రోహితో మార్గో హేతుర్దామోదరస్సహః ।
మహీధరో మహాభాగో వేగవానమితాశనః ॥ ౪౦ ॥

Vikṣaro rohito mārgo heturdāmodarassahaḥ ।
Mahīdharo mahābhāgo vegavānamitāśanaḥ ॥ 40 ॥

7 నవం, 2013

369. మహీధరః, महीधरः, Mahīdharaḥ

ఓం మహీధరాయ నమః | ॐ Mahīdharāya नमः | OM महीधराय namaḥ


మహీధరః, महीधरः, Mahīdharaḥ

మహీం పర్వత రూపేణ భరతీతి మహీధరః ।
వనాని విష్ణుర్గిరయో దిశశ్చేతి స్మృతీరణాత్ ॥

పర్వతముల రూపమున నుండి మహిని అనగా భూమిని ధరించుచున్నాడు. భూమిని స్థిరముగా నిలుపుచుండుట పర్వతముల పనియని ప్రసిద్ధము. శ్రీమహావిష్ణువు పర్వత రూపముతో ఆ కృత్యము నెరవేర్చుచున్నాడని భావము.

వనాని విష్ణుర్గిరయో దిశశ్చ (విష్ణు పురాణం 2-12.38) 'వనములను గిరులును దిశలును విష్ణువే' అను పరాశర వచనము ఇచట ప్రమాణము.



महीं पर्वत रूपेण भरतीति महीधरः ।
वनानि विष्णुर्गिरयो दिशश्चेति स्मृतीरणात् ॥

Mahīṃ parvata rūpeṇa bharatīti mahīdharaḥ,
Vanāni viṣṇurgirayo diśaśceti smr̥tīraṇāt.

One who props the earth in the form of mountains. Vanāni viṣṇurgirayo diśaśca (Viṣṇu purāṇaṃ 2-12.38) / वनानि विष्णुर्गिरयो दिशश्च (विष्णु पुराण २-१२.३८) forests, mountains, quarters, all these are Viṣṇu Himself.

विक्षरो रोहितो मार्गो हेतुर्दामोदरस्सहः ।
महीधरो महाभागो वेगवानमिताशनः ॥ ४० ॥

విక్షరో రోహితో మార్గో హేతుర్దామోదరస్సహః ।
మహీధరో మహాభాగో వేగవానమితాశనః ॥ ౪౦ ॥

Vikṣaro rohito mārgo heturdāmodarassahaḥ ।
Mahīdharo mahābhāgo vegavānamitāśanaḥ ॥ 40 ॥

6 నవం, 2013

368. సహః, सहः, Sahaḥ

ఓం సహాయ నమః | ॐ सहाय नमः | OM Sahāya namaḥ


సమస్తానభిభవతి క్షమత ఇతి వా సహః ఎల్లవారిని క్రిందు పరచును; ఎల్లవారిని ఓర్చుకొనును అను హేతువుచే 'సహః' అనబడును.



Samastānabhibhavati kṣamata iti vā sahaḥ / समस्तानभिभवति क्षमत इति वा सहः One who subordinates or excels everyone. Or one who bears or forgives all.

विक्षरो रोहितो मार्गो हेतुर्दामोदरस्सहः
महीधरो महाभागो वेगवानमिताशनः ॥ ४० ॥

విక్షరో రోహితో మార్గో హేతుర్దామోదరస్సహః
మహీధరో మహాభాగో వేగవానమితాశనః ॥ ౪౦ ॥

Vikṣaro rohito mārgo heturdāmodarassahaḥ
Mahīdharo mahābhāgo vegavānamitāśanaḥ ॥ 40 ॥

5 నవం, 2013

367. దామోదరః, दामोदरः, Dāmodaraḥ

ఓం దామోదరాయ నమః | ॐ दामोदराय नमः | OM Dāmodarāya namaḥ


దామోదరః, दामोदरः, Dāmodaraḥ
దమాదిసాధనోదారోత్కృష్టామతి రస్తిసా ।
తయా గమ్యత ఇతి స దామోదర ఇతీర్యతే ॥

దమము అనగా ఇంద్రియ సంయమనము మొదలగు రూపముగల సాధనముచే ఉత్కృష్టము అగు ఏ మతికలదో అట్టి మతి యున్నవారిచే తెలియబడువాడు.

:: మహాభారతే శాంతి పర్వణి మోక్షధర్మ పర్వణి ఏకచత్వారింశదధికత్రిశతతమోఽధ్యాయః ::
దమాత్ సిద్ధిం పరీప్సన్తో మాం జనాః కామయన్తి హ ।
దివం చోర్వీం చ మధ్యం చ తస్మాద్ దమోదరో హ్యహమ్ ॥ 44 ॥

మనుష్యులు దమము అనగా ఇంద్రియనిగ్రహము ద్వారా సిద్ధిని పొందే ఇచ్ఛతో నన్ను పొందాలని కోరిక కలిగియుండి ఆ దమముద్వారానే వారు పృథివీ, స్వర్గము మరియు మధ్యవర్తి లోకాలలో ఉన్నత గమ్యాలను చేరుకోవాలని అభిలషిస్తారు. అందుకే నేను దామోదరుడుగా ప్రసిద్ధికెక్కాను.

:: మహాభారతే ఉద్యోగ పర్వణి యానసంధి పర్వణి సప్తతిమోఽధ్యాయః ::
న జాయతే జనిత్రాయమజస్తస్మాదనీకజిత్ ।
దేవానాం స్వప్రకాశత్వాద్ దమాద్ దమోదరో విభుః ॥ 8 ॥

శత్రుసేనలపై విజయాన్ని పొందే ఆ శ్రీకృష్ణ భగవానుడు ఏ జన్మదాత ద్వారానూ జన్మను గ్రహించరుగావున ఆయన అజుడు. దేవతలు స్వయంప్రకాశ స్వరూపులై ఉంటారు కాబట్టి ఉత్కృష్ట రూపంలో ప్రకాశమానులు కావటంచేత శ్రీకృష్ణ భగవానుడిని 'ఉదర' అని పిలుస్తారు మరియూ దమము అనే గుణముతో సంపన్నులు కావడంచేత ఆయనకు 'దామ' అని మరో పేరు. ఈ ప్రకారముగా దామ మరియూ ఉదర - ఈ రెండు శబ్దాల సంయోగ కారణాన ఆయన దామోదరుడుగా ప్రసిద్ధికెక్కారు.

:: శ్రీ మహాపురాణే (బ్రహ్మపురాణే) చతురశీత్యధికశతతమోఽధ్యాయః ::
దదర్శ చాల్పదన్తాస్యం స్మితహాసం చ బాలకమ్ ।
తమోర్మద్యగతం బద్ధం దామ్నా గాఢం తథోదరే ॥ 41 ॥

కొలదిగ దంతములుగల నోరు గలవాడును చిరునగవుతో కూడినవాడును అగు బాలకుని - ఆ రెండు జంట మద్ధి చెట్ల నడుమ నున్నవానిని - త్రాటితో తన ఉదరము దృఢముగా కట్టబడియున్నవానిని చూచెను. తన ఉదరము నందలి ఆ దామ బంధనముచే (త్రాటితో కట్టబడుటచే) అతడు అటు తరువాతనుండి 'దామోదరుడు' అను వ్యవహారమును పొందినవాడాయెను.

దామాని లోకనామాని తాని యస్యోదరాంతరే ।
తేన దామోదరో దేవః శ్రీధరః శ్రీ సమాశ్రితః ॥

'దామములు' అనునది లోకములకు నామము. అవి ఎవని ఉదరాంతరమున అనగా ఉదరమునకు నడుమ ఉన్నవో అట్టి వాడును, శ్రీ (లక్ష్మి) చేత సమాశ్రితుడు (లెస్సగా ఆశ్రయించబడినవాడు) అగు శ్రీధరదేవుడు ఆ హేతువు చేతనే దామోదరుడుగా అయ్యెను.



दमादिसाधनोदारोत्कृष्टामति रस्तिसा ।
तया गम्यत इति स दामोदर इतीर्यते ॥

Damādisādhanodārotkr̥ṣṭāmati rastisā,
Tayā gamyata iti sa dāmodara itīryate.

He is attained by udāra and utkr̥ṣṭa i.e., superior disciplines of dāma i.e., self restraint; Hence He is Dāmodaraḥ.

:: महाभारते शांति पर्वणि मोक्षधर्म पर्वणि एकचत्वारिंशदधिकत्रिशततमोऽध्यायः ::
दमात् सिद्धिं परीप्सन्तो मां जनाः कामयन्ति ह ।
दिवं चोर्वीं च मध्यं च तस्माद् दमोदरो ह्यहम् ॥ ४४ ॥

Mahābhāra - Book 12,  Mokṣadharma Section, Chapter 341
Damāt siddhiṃ parīpsanto māṃ janāḥ kāmayanti ha,
Divaṃ corvīṃ ca madhyaṃ ca tasmād damodaro hyaham.
44.

He is known as Dāmodaraḥ as He is attained by dāma (self-control) etc.

:: श्री महापुराणे (ब्रह्मपुराणे)चतुरशीत्यधिकशततमोऽध्यायः ::
ददर्श चाल्पदन्तास्यं स्मितहासं च बालकम् ।
तमोर्मद्यगतं बद्धं दाम्ना गाढं तथोदरे ॥ ४१ ॥

Brahma Purāṇa -  Chapter 184
Dadarśa cālpadantāsyaṃ smitahāsaṃ ca bālakam,
Tamormadyagataṃ baddhaṃ dāmnā gāḍaṃ tathodare. 41.

The inhabitants of Gokula saw the boy smiling with few or tiny teeth.She (Yaṣodā) bound Him tightly with a rope round His waist and betwixt them (the two trees). He became Dāmodara due to binding with a dāma or rope from that time.

दामानि लोकनामानि तानि यस्योदरांतरे ।
तेन दामोदरो देवः श्रीधरः श्री समाश्रितः ॥

Dāmāni lokanāmāni tāni yasyodarāṃtare,
Tena dāmodaro devaḥ śrīdharaḥ śrī samāśritaḥ.

Dama means the worlds. He in whose abdomen these worlds have their existence, that Lord, known also as Śrīnivāsa and Śrīdhara, is Dāmodara.

विक्षरो रोहितो मार्गो हेतुर्दामोदरस्सहः ।
महीधरो महाभागो वेगवानमिताशनः ॥ ४० ॥

విక్షరో రోహితో మార్గో హేతుర్దామోదరస్సహః ।
మహీధరో మహాభాగో వేగవానమితాశనః ॥ ౪౦ ॥

Vikṣaro rohito mārgo heturdāmodarassahaḥ ।
Mahīdharo mahābhāgo vegavānamitāśanaḥ ॥ 40 ॥

4 నవం, 2013

366. హేతుః, हेतुः, Hetuḥ

ఓం హేతవే నమః | ॐ हेतवे नमः | OM Hetave namaḥ

అస్య జగతః ఉపాదానం నిమిత్తంచ కారణం స ఏవ ఈ జగత్తునకు ఉపాదానకారణమును నిమిత్తకారణమును ఆతడే. ఈ రెండు ప్రకారముల చేతను జగత్సృష్టికి హేతువు ఆతడే.

కుండకు మన్ను, కుండలమునకు బంగారము ఉపాదాన కారణములు. వానిని చేయు కుమ్మరియు స్వర్ణకారుడును నిమిత్తకారణములు. అటులే పరమాత్మ జగత్తునకు ఉపాదాన నిమిత్త కారణములు.

विक्षरो रोहितो मार्गो हेतुर्दामोदरस्सहः ।
महीधरो महाभागो वेगवानमिताशनः ॥ ४० ॥

విక్షరో రోహితో మార్గో హేతుర్దామోదరస్సహః ।
మహీధరో మహాభాగో వేగవానమితాశనః ॥ ౪౦ ॥

Vikṣaro rohito mārgo heturdāmodarassahaḥ ।
Mahīdharo mahābhāgo vegavānamitāśanaḥ ॥ 40 ॥

365. మార్గః, मार्गः, Mārgaḥ

ఓం మార్గాయ నమః | ॐ मार्गाय नमः | OM Mārgāya namaḥ


ముముక్షవః తం దేవం మార్గయంతి మోక్షమును కోరువారు ఆతని వెదకుదురు. లేదా పరమానందః యేన సాధనేన ప్రాప్యతే సః మార్గః ఏ సాధనముచే పరమానందము పొందబడునో అది మార్గముతో సమానము కావున మార్గః అనబడును. అట్టి మార్గము కూడ పరమాత్ముని విభూతియే.

विक्षरो रोहितो मार्गो हेतुर्दामोदरस्सहः ।
महीधरो महाभागो वेगवानमिताशनः ॥ ४० ॥

విక్షరో రోహితో మార్గో హేతుర్దామోదరస్సహః ।
మహీధరో మహాభాగో వేగవానమితాశనః ॥ ౪౦ ॥

Vikṣaro rohito mārgo heturdāmodarassahaḥ ।
Mahīdharo mahābhāgo vegavānamitāśanaḥ ॥ 40 ॥

2 నవం, 2013

364. రోహితః, रोहितः, Rohitaḥ

ఓం రోహితాయ నమః | ॐ रोहिताय नमः | OM Rohitāya namaḥ


స్వచ్ఛందతయా రోహితం మూర్తిం వహన్ రోహితః విష్ణువు స్వచ్ఛందుడు. ఛందము అనగా ఇచ్ఛ. తన ఛందమును లేదా ఇచ్ఛను అనుసరించి మాత్రమే స్వతంత్రముగా వర్తించువాడు. స్వచ్ఛందుడు. తాను స్వచ్ఛందుడు కావున తన ఇచ్ఛ ననుసరించి రోహిత/రక్త వర్ణముకల మూర్తిని వహించువాడు.

विक्षरो रोहितो मार्गो हेतुर्दामोदरस्सहः ।
महीधरो महाभागो वेगवानमिताशनः ॥ ४० ॥

విక్షరో రోహితో మార్గో హేతుర్దామోదరస్సహః ।
మహీధరో మహాభాగో వేగవానమితాశనః ॥ ౪౦ ॥

Vikṣaro rohito mārgo heturdāmodarassahaḥ ।
Mahīdharo mahābhāgo vegavānamitāśanaḥ ॥ 40 ॥

1 నవం, 2013

363. విక్షరః, विक्षरः, Vikṣaraḥ

ఓం విక్షరాయ నమః | ॐ विक्षराय नमः | OM Vikṣarāya namaḥ


విగతః క్షరః నాశః యస్య తననుండి తొలగిన నాశము ఎవనికి కలదో అట్టివాడు. నాశరహితుడు.
विक्षरो रोहितो मार्गो हेतुर्दामोदरस्सहः ।
महीधरो महाभागो वेगवानमिताशनः ॥ ४० ॥

విక్షరో రోహితో మార్గో హేతుర్దామోదరస్సహః ।
మహీధరో మహాభాగో వేగవానమితాశనః ॥ ౪౦ ॥

Vikṣaro rohito mārgo heturdāmodarassahaḥ ।
Mahīdharo mahābhāgo vegavānamitāśanaḥ ॥ 40 ॥